Door: Angelique van Dam
Beslissen doe je zelf. Afspraken maak je samen
Herken je dat? Na een proces van onderzoek en de diagnose komt er een behandeladvies. Voor je het weet sta je weer buiten met een recept en eventueel wat aanvullende informatie – een professioneel advies bij de gestelde diagnose en de aandoening CNO-SCCH. thuis blijkt het behandelvoorschrift toch niet zo eenvoudig in de praktijk te brengen. Wat nu? Een boeiend, maar weerbarstig gegeven.
Binnen de relatie tussen (zorg)professional en de patiënt wordt steeds meer aandacht besteed aan het gesprek waarin jij als patiënt geacht wordt een beslissing te nemen over een voor jou passende behandeling. Jij bent immers degene die straks thuis uitvoering geeft aan de gemaakte afspraken. Een goed gesprek, waarin jij samen met de (zorg)professional de verschillende behandelopties krijgt voorgelegd en bespreekt wat voor jou belangrijk is, is dan ook geen overbodige luxe. Het nieuwe credo in de spreekkamer is daarom: samen beslissen. Dit staat voor een dialoog tussen patiënt en professional, waarmee jij als patiënt in staat wordt gesteld om een keuze te maken die bij jou past. De uitkomst van het ‘samen beslissen’-gesprek is een advies op maat. Om een dergelijk gesprek te voeren hebben zowel zorgprofessional als patiënt nogal wat vaardigheden nodig. Hieronder geven we wat tips en handvatten die je kunnen ondersteunen bij het gesprek.
Wat is ‘samen beslissen’?
Samen beslissen betekent dat jij samen met je zorgprofessional bespreekt welke zorg, behandeling en ondersteuning het beste bij je past. Je zorgprofessional geeft je informatie over de verschillende behandel-, zorg- en ondersteuningsmogelijkheden en legt ook duidelijk uit wat de medische voor- en nadelen hiervan zijn. Jij geeft in het gesprek aan wat je eigen situatie is en welke van de geboden mogelijkheden het beste bij je past. Jij bent immers degene die er straks thuis mee aan de slag gaat. Op basis daarvan kun je samen bepalen welke optie het meest geschikt is. Met de zorgprofessional maak je dan afspraken over de wijze waarop je dat thuis gaat uitvoeren.
Afspraak is afspraak
De tijd dat de zorgprofessional een behandeling ‘voorschrijft’ is voorbij. Het is uitermate belangrijk dat je, voordat je ‘ja’ zegt op een behandeling, ook kijkt of je kunt voldoen aan de eisen die een behandeling stelt. Het heeft geen zin om iedere maand bij de apotheek medicatie op te halen als je die niet inneemt. In dat geval kun je beter met je behandelend arts of apotheek overleggen of er alternatieven zijn.
Zelf aan de slag
De wet kan alles regelen, maar uiteindelijk komt het neer op wat je samen met je zorgprofessional bespreekt en het vertrouwen dat je in elkaar hebt. De zorgprofessional heeft kennis en deskundigheid over je aandoening, jij hebt de kennis en deskundigheid over jezelf. Als een zorgprofessional je goed wil informeren, dan heeft diegene informatie van jou nodig. Kortom: dit vraagt om huiswerk. Bereid een gesprek met de zorgprofessional altijd voor. Kijk welke informatie je wilt delen en geef aan wat voor jou belangrijk is.
Tips
Vragen en doorvragen
Stel alle vragen die je hebt over je klachten, signalen, je ziekte, de oorzaak, het verloop en de behandeling. Is er onvoldoende tijd? Maak dan een vervolgafspraak! Doe ook je huiswerk: bereid het gesprek voor en zet je vragen op een briefje.
Doe het niet alleen
Door anderen erbij te betrekken sta je sterker. Dit kan op verschillende manieren:
- Het gesprek samen met je partner voorbereiden.
- Door iemand naar het gesprek met de zorgprofessional mee te nemen. Twee mensen horen immers meer dan één.
- Voer een nagesprek met bijvoorbeeld je partner of een bekende, om te kijken of alles aan bod gekomen is en is afgesproken, of dat er nog onduidelijkheden zijn. Als er nog vragen zijn, neem dan contact op met je zorgprofessional.
Huiswerk
Een gesprek met de zorgprofessional heb je niet zomaar; er is dan iets met je gezondheid aan de hand. Meestal voer je meerdere gesprekken voor je echt een behandeling krijgt. Jij kunt voor jezelf het verschil maken in je voorbereiding, want die is voor ieder gesprek anders. Er zijn een aantal gespreksmomenten:
- Het gesprek waarin je jouw signalen, klachten en zorgen neerlegt bij de zorgprofessional.
- Het diagnosegesprek: het gesprek waarin de zorgprofessional je uitlegt wat zijn of haar bevindingen zijn.
- Het gesprek waarin oplossingen worden besproken en waarin jij als patiënt een behandeling geadviseerd krijgt. In dit gesprek neem jij de beslissing welke behandeling, zorg of ondersteuning je op wilt gaan pakken.
Elk gesprek heeft zijn eigen ‘huiswerk’- moment. Des te meer je zelf hebt nagedacht over wat voor jou belangrijk is met betrekking tot de uitkomst van het gesprek, des te beter kun je bepalen wat je met de zorgprofessional wilt bespreken.
Gesprekken kun je voorbereiden door aan de hand van verschillende websites alvast wat voorwerk te doen:
Bespreek ook met je partner of bekenden wat belangrijk voor je is, naast wat eventuele andere thema’s zijn waar je aandacht aan moet besteden. Denk hierbij aan voeding, beweging, werk, mobiliteit, sociale context en wonen. Je aandoening zal op meer aspecten van je leven invloed hebben en jij en je naasten hebben daar het meeste zicht op. Zodra je dat in beeld brengt, krijg je inzicht in de vragen en zorgen die je hebt en kunnen anderen betrokken worden bij het vinden van oplossingen die bij je passen. Ook de CNO-SCCH kan een goede gesprekpartner voor je zijn.
Vraag bedenktijd of een second opinion
Meestal hoef je niet direct behandeld te worden en heb je enige bedenktijd. Denk na over wat je wilt bereiken en wat voor jou belangrijk is. Nadenken over wat bij je past is van grote waarde voor de wijze waarop je invulling geeft aan je leven. Het helpt je de behandeling, zorg of ondersteuning te kiezen waar jij je goed bij voelt. Gesprekken met je partner, vrienden, familieleden of de CNO-SCCH kunnen je helpen om helder te krijgen wat je zelf wilt. Je kunt ook bij een andere zorgprofessional om een second opinion vragen.
Voor meer informatie over hoe je dit aan kunt pakken kijk je op www.3goedevragen.nl. Kijk ook eens op www.begineengoedgesprek.nl.